Wat zijn gluten?
Gluten zijn eiwitten die van nature voorkomen in veel graansoorten, zoals tarwe, gerst, rogge, durum en spelt. Veel van de producten die je eet bevatten deze granen, denk aan brood, pizza, couscous, pasta, crackers, bier, muesli, cake, koek en taart. Ook zitten er gluten in veel bindmiddelen, sauzen, soepen, kant-en-klaar maaltijden, snoep en toetjes. In Nederland heeft ongeveer 1% coeliakie. Coeliakie is een auto-immuunziekte waarbij de darmvlokken, die zich in de binnenzijde van de darm bevinden, beschadigd raken door gluten. Wanneer de darmvlokken beschadigd zijn, of in het ergste geval helemaal verdwenen zijn, neemt de darm minder goed voedingsstoffen op. Je gezondheid zal dan achteruitgaan.
Dit moet je weten over gluten
Gluten eten is gezond voor je lichaam
Volkoren graanproducten hebben positieve effecten op ons lichaam. Zo hebben onderzoeken aangetoond dat het eten van twee tot drie porties graanproducten per dag de kans op hartziektes en diabetes type 2 verkleint. Ons lichaam gaat echter ook op dezelfde manier om met gluten als met eiwitten afkomstig uit andere voedingsmiddelen, zoals eieren of vlees.
Coeliakie is erfelijk
In Nederland heeft ongeveer 30% van de bevolking de aanleg om coeliakie te ontwikkelen, maar deze aanleg is wel erfelijk. Bij veel mensen die een erfelijke aanleg hebben, ontwikkeld coeliakie zich niet. Er zijn dan nog geen uitlokkende factoren aanwezig. De diagnose coeliakie kan echter op elke leeftijd gesteld worden. De erfelijke component van coeliakie is sterk geassocieerd met genen op chromosoom 6, de HLA-genen. Dit zijn de dragers van de erfelijke eigenschappen van de mens. De HLA-genen spelen een grote rol bij het regelen van de afweer. Door het eten van gluten wordt er bij mensen met coeliakie een afwijkende afweerreactie uitgelokt. Hoe de aandoening precies wordt overgeërfd is nog onduidelijk, wat het lastig maakt om te voorspellen of een familielid coeliakie krijgt.
Gluten kan je vervangen
Tegenwoordig zijn er in de supermarkten steeds meer glutenvrije producten te vinden en ook in restaurants worden steeds vaker glutenvrije gerechten geserveerd. Glutenvrij eten gaat echter wel gepaard met een tekort aan vezels en voedingsstoffen, zoals vitamine-B, magnesium en ijzer. Omdat deze voedingsstoffen essentieel zijn voor ons lichaam, zul je ze op andere wijze binnen moeten krijgen. Om B-vitamines en ijzer binnen te krijgen zijn noten een goede optie. Een handje noten per dag draagt daarnaast ook bij aan het verlagen van de slechte cholesterol in je bloed. Ook peulvruchten zoals bruine bonen, kikkererwten en sojabonen zijn rijk aan B-vitamines, ijzer en vezels. Voor het binnenkrijgen van zowel B-vitamines, ijzer en magnesium is zalm een goede optie. Het eten van zalm verlaagt ook nog eens de kans op hart- en vaatziekten en het kan de bloeddruk verlagen.
Een etiket moet vermelden of het product glutenvrij is
Om er zeker van te zijn dat het product dat je wil gaan kopen glutenvrij is, zal je moeten kijken of er op de verpakking staat vermeld dat het een ‘glutenvrij’ product is. Ook kan het zijn dat er het Crossed Grain-keurmerk op de verpakking staat. Zitten er toch gluten in het product dan moeten de gluten-bevattende granen dikgedrukt of in hoofdletters in de ingrediënten lijst staan. Let ook op de waarschuwing dat het product sporen van gluten kan bevatten of verwerkt is in een bedrijf waarin ook glutenbevattende granen worden verwerkt.
Fabels over gluten
Gluten zitten in granen
Dat gluten in granen zitten klopt zeker, maar het zit niet in alle granen die je eet. Zo zijn granen als gierst, boekweit, haver en mais vrij van gluten. Uiteraard kunnen deze producten sporen van gluten bevatten als ze op het land al besmet zijn van de tarwearen die ernaast verbouwd worden. Controleer daarom in de winkel altijd even de verpakking.
Glutenvrij eten is gezond diëten.
Granen, en dan met name tarwe, zijn een belangrijk onderdeel in ons dagelijks voedselpatroon. Glutenvrij eten zal dan ook resulteren in een tekort aan ijzer en B-vitamines in je lichaam. Daarnaast zijn de glutenvrije producten die je in de supermarkt vindt niet allemaal even gezond, dit is door de consumentenbond onderzocht. De glutenvrije ontbijtkoek van Peijnenburg bijvoorbeeld bevat meer calorieën en suikers dan de originele ontbijtkoek. De glutenvrije stroopwafels van de Albert Heijn bevatten ook meer suikers dan de originele stroopwafels, waardoor je ook nog eens 10 kcal extra binnenkrijgt per stroopwafel. En ook de Koopmans pannenkoeken blijken ongezonder te zijn. Er zitten zeven keer minder voedingsvezels in deze pannenkoekenmix en twee keer zoveel zout.
Coeliakie en glutenintolerantie zijn hetzelfde
Ondanks dat de meeste mensen het glutenintolerantie noemen is het niet hetzelfde. Wanneer je spreekt over een intolerantie betekent het dat je het betreffende allergeen wel voor een klein deel kan verdragen, zoals bij lactose-intolerantie. Bij coeliakie kan je het beste helemaal geen gluten tot je nemen.
Als een product glutenvrij is kan het nog wel glutenvrij tarwe(zet)meel bevatten. Ook geldt dat een product zonder tarwe nog steeds gluten kan bevatten. Zo bevatten speltbrood en roggebrood bijvoorbeeld ook gluten.
Glutenvrije recepten
Wil je graag een glutenvrij recept bereiden, maar heb je geen idee wat je moet koken? Probeer dan eens ons recept voor matchu fried bloemkool. Door het gebruiken van glutenvrij bloem en glutenvrij panko heb je een volledig glutenvrij, veganistisch en lactosevrij recept. Ook onze vegatarische curry met aubergine is een volledig glutenvrij recept. De curry is perfect voor een lekker bord comfort food en erg makkelijk om te maken. Heb je toch meer zin in een glutenvrij snack, probeer dan eens de eiwitrijke chocolademuffins of de gezonde eiwitrijke chocoladefudge. Beide recepten zijn hoog in eiwitten en geven je een energieboost, perfect als snack om je work-out vol kracht van start te gaan.
Zelf aan de slag
Wil je na het lezen van dit artikel graag eens een glutenvrij recept uit proberen, of eet je altijd al glutenvrij maar ben je nog opzoek naar een nieuw recept? Bekijk dan eens een van de recepten hierboven benoemd of probeer een van onze andere glutenvrije recepten uit.
Heb jij al een van onze recepten geprobeerd, of ben je nog van plan eentje te bereiden? Laat het ons weten in de comments!
